Zorgmoeders dragen vaak meer dan wat zichtbaar is. Ze coördineren therapieën. Ze stellen grenzen en vertalen emoties. Ze anticiperen op uitbarstingen en houden systemen draaiende. Ondertussen blijven ze overeind voor het hele gezin. Liefdevol, toegewijd maar ook vaak helemaal kapot.
Soms ben je zo kapot dat je geen reserves meer voelt. De rek is eruit. Je voelt je leeg, snel geïrriteerd, verdrietig of/en afstandelijk. Je vraagt je af: ‘is dit nog normaal? Of ben ik opgebrand?’ Dan kan er sprake zijn van een parentale burn-out. Ik wist pas wat een parentale burn-out was toen ik er een paar jaar geleden over las. Ik herkende net iets te veel van de kenmerken bij mezelf. Dit was ook het moment dat ik besloot hier iets mee te doen. Ik was niet van plan om mij de rest van mijn leven ellendig te voelen. Ik besloot mezelf te helpen en hulp in te schakelen. Het (zorg)moederschap blijft zwaar maar ik heb nu wel wat tools in mijn kistje om het draagbaar te maken. Ik weet niet hoe het was geëindigd als ik deze stap niet had gezet. Het was niet iets waar ik over sprak met vrienden of familie. Eerlijk, ik schaamde mij ervoor en was bang voor kritiek. Praten met iemand die niet oordeelde was het beste wat ik kon doen. Deze persoon begreep precies waar ik het over had. Ik leerde dat ik niet alleen was en dat er wat aan te doen was.
Wat is een parentale burn-out?
Een parentale burn-out bij zorgouders is een toestand van fysieke, emotionele en mentale uitputting. Deze uitputting wordt veroorzaakt door langdurige en intensieve zorg. Dit geldt met name voor een kind met extra ondersteuningsbehoeften, zoals bij autisme, ADHD, een beperking of een chronische ziekte. Het ontstaat wanneer de draaglast niet meer in verhouding staat tot je draagkracht. Het is anders dan een ‘gewone’ vermoeidheid. Het is structureel, slopend en beinvloed hoe je je voelt over jezelf en over je kinderen.
Het ontstaat niet omdat je faalt maar juist omdat je zoveel geeft, vaak zonder voldoende herstel of steun.
Hoe herken je een parentale burn-out?
De signalen kunnen subtiel beginnen, maar steeds sterker worden. Belangrijke symptomen zijn:
Emotionele en fysieke uitputting:
- Voortdurend moe zijn, zelfs na slapen of rust.
- Geen energie om dagelijkse ouderlijke taken uit te voeren
- Prikkelbaarheid, huilbuien of juist emotionele afvlakking.
- Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, gespannen spieren of darmproblemen.
Verminderde betrokkenheid bij het kind/ de kinderen
- Gevoel van afstand nemen van je kind (eren)
- Emotioneel afgestompt reageren op hun behoeften
- Weinig plezier of voldoening ervaren in het ouderschap
- Verlangen om even weg te zijn of ‘even te verdwijnen’.
Verminderd gevoel van competentie als ouder
- Je voelt je falen als moeder
- Twijfelt aan je opvoedcapaciteiten
- Schuldgevoel over je reacties of gebrek aan geduld
- Je vergelijkt je met andere ouders en ziet jezelf als minder.
Overweldigd zijn door dagelijkse verantwoordelijkheden
- Alles voelt als ’te veel’
- Problemen met overzicht houden of prioriteiten stellen
- vergeetachtigheid, chaotisch gevoel in je hoofd
- Zelfs eenvoudige taken voelen als een enorme opgave.
Psychische signalen
- Somberheid, lusteloosheid
- Angstklachten of paniekaanvallen
- Gejaagdheid of juist passiviteit
- Slaapproblemen ondanks vermoeidheid
Sociale isolatie
- Geen ruimte of behoefte meer aan sociaal contact
- Je voelt je onbegrepen door je omgeving
- Je trekt je terug uit vriendschappen of familiebanden
Schuld- en schaamtegevoel
- Schaamte omdat je ‘niet geniet van het moederschap’
- Schuldgevoel en schaamte tegenover je kind, partner of anderen
- Denken: ‘Ik zou dit toch gewoon moeten kunnen?’
Deze signalen hoeven niet allemaal tegelijkertijd aanwezig te zijn. Maar als je meerdere van deze signalen herkent, is het tijd om goed voor jezelf te gaan zorgen en hulp te zoeken. Een parentale burn-out sluipt er echt in en word vaak veel te laat ontdekt. Zelfinzicht is een eerste belangrijke stap.
Het is wel belangrijk om dit serieus te nemen. Een parentale burn-out kan langdurige gevolgen hebben als er geen ondersteuning komt. Coaching, erkenning, respijtzorg en praktische hulp kunnen helpen bij herstel.A
Wanneer je jezelf herkend in meer van de bovenstaande signalen dan zou het zomaar kunnen zijn dat je een parentale burn-out hebt. Het beste wat je dan nu kunt doen is contact opnemen met je huisarts. Vind je dat een te grote stap en zou je liever willen praten met een lotgenoot. Schroom dan niet om contact met mij op te nemen.
