Pratyahara is een van de minder bekende ledematen van yoga. Het woord Pratyahara komt uit het Sanskriet en betekent letterlijk: ’terugtrekking’ of ’terugnemen’. In dit geval naar het terugtrekken of terugnemen van de zintuigen van externe afleidingen en objecten, zodat je je aandacht naar binnen kunt richten.
Wat is Pratyahara?
Pratyahara vormt de brug tussen de externe en interne Yogische praktijken. Het is de vijfde ledemaat, van de acht ledematen van Yoga. De Yama’s (ethische gedragsregels), Niyama’s (persoonlijke discipline’s), Asana’s ( lichaamshoudingen) en Pranayama (beheersing van de adem). Na Pratyahara volgen de meer meditatieve ledematen: Dharana (concentratie), Dhyana (meditatie) en Samadhi (eenwording).
Pratyahara is het proces waarbij je je zintuigen zoals gehoor, zicht, tast, smaak en reuk terugtrekt van de externe wereld om je innerlijke wereld te verkennen. Dit betekent niet dat je je zintuigen uitschakelt, maar eerder dat je hun invloed op je geest vermindert. Het doel van Pratyahara is de constante stroom van prikkels en afleidingen die ons dagelijks omringen te beheersen, zodat je een dieper niveau van innerlijke rust en focus kunt bereiken. Het verhuizen uit de grote stad heeft mij hierbij geholpen maar er zijn natuurlijk ook wel dingen die je kunt doen wanneer je wel in een stad woont.
In de moderne wereld worden we voortdurend overladen met informatie en prikkels. Sociale media, e-mails, telefoons en in ons geval 4 verschillende apps van scholen die allemaal, elk wisjewasje met je willen delen. Ze houden ons allemaal in een constante staat van alertheid. Dit kan leiden tot vermoeidheid, stress en een gevoel van overweldiging. Pratyahara biedt een manier om een stap terug te nemen, de zintuigen te kalmeren en de geest te zuiveren van de onophoudelijke stroom van externe invloeden.
Door Pratyahara te beoefenen, creëer je ruimte in je hoofd, voor zelfreflectie, meditatie en persoonlijke groei. Het helpt bij het ontwikkelen van discipline, beheersing van de zintuigen, en het bevordert een diepere verbinding met je innerlijke zelf.
Hoe kun je Pratyahara beoefenen?
Pratyahara kun je op veel verschillende en praktische manieren oefenen.
Creëer een rustige omgeving
Start door een rustige en serene omgeving te creëren voor je beoefening. Schakel je telefoon en tv uit, dim de lichten en minimaliseer externe geluiden. Dit helpt om afleidingen te verminderen en de aandacht naar binnen te richten. Dit lukt niet altijd vooral niet wanneer je kinderen in huis hebt en nog lastiger wanneer je een stimmend* kind in huis hebt die constant geluid maakt. In dit geval is het extra belangrijk om juist wel Pratyahara te beoefenen en te beheersen.
Pranayama is een goeie manier om Pratyahara te ondersteunen. Door je ademhaling te beheersen, kun je je zintuigen kalmeren en je geest centreren. Een eenvoudige oefening is Nadi Shodhana (afwisselende neusgatademhaling), die helpt om balans te brengen in het zenuwstelsel en de zintuigen te verzachten.
Beperk sensorische stimulatie
Oefen met het verminderen van zintuigelijke prikkels in je dagelijks leven. Dit kan betekenen dat je minder tijd door brengt op je sociale media, minder tv kijkt, of zelfs een dag per week neemt waarin je je terugtrekt van alle technologie. Deze bewuste terugtrekking helpt je om de macht van externe prikkels over je geest te verminderen. Toen ik net verhuist was naar Limburg, vooral in coronatijd ging ik uren in mijn eentje wandelen door het bos. De ideale manier om jezelf te ontmoeten. Ik had weer ruimte om na te denken en te voelen wie ik (mijn echte ik) was/ben. Zorg dan ook dat je geen podcastjes of muziek luistert terwijl je wandelt.
Meditatie
Meditatie is een krachtig hulpmiddel in de beoefening van Pratyahara. Door regelmatig te mediteren, leer je om je gedachten te observeren zonder je eraan te hechten. Dit proces helpt je om je aandacht van externe afleidingen naar je innerlijke wereld te verplaatsen.
Yoga Nidra
Yoga Nidra, ook wel ‘yogische slaap’ genoemd, is een diepe ontspanningstechniek die Pratyahara bevordert. Tijdens Yoga Nidra blijf je bewust terwijl je lichaam volledig ontspant. Deze praktijk helpt je om je zintuigen te kalmeren en een diepe innerlijke rust te bereiken. Op Insight timer kun je veel Yoga Nidra vinden. Insight timer is een app waarop je veel begeleide meditaties kunt vinden.
Met deze tips kun je dus je zintuigelijke prikkels verminderen, creëer je rustmomenten en ontdek je de kracht van innerlijke reflectie. Ik geloof echt dat de weg naar innerlijke vrede begint met het terugtrekken van de zintuigen en het omarmen van je ware zelf. Ben benieuwd of je dit gaat proberen. Laat me het weten in een reactie.
*Stimmen; zelfstimulerend gedrag waarbij herhaalde stereotiepe bewegingen of geluiden worden gemaakt die de desbetreffende persoon helpen bij zichzelf kalmeren, reguleren of te stimuleren)
